Licht: basisvoorwaarde voor patiëntcomfort en -herstel

Het is misschien wel het laatste waar een patiënt zelf aan denkt als hij wordt opgenomen in het ziekenhuis. Zijn biologische klok. Terwijl alle aandacht uitgaat naar een geslaagde behandeling en voorspoedig herstel, kan de biologische klok van de patiënt zomaar ontregeld raken. Waarom een goed lichtplan dit kan helpen te voorkomen.

Onze biologische klok – feitelijk de suprachiasmatische kern in de hypothalamus – is onder meer verantwoordelijk voor het slaap-waakritme. Raakt de klok ontregeld, dan kunnen slaapproblemen het gevolg zijn. Daarom is het belangrijk voor ons als lichtdesigners om de werking van deze klok te begrijpen. Zonder op de details in te gaan: licht is verantwoordelijk voor de productie van het slaaphormoon melatonine en het stresshormoon cortisol. Vooral blauw licht zorgt ervoor dat de pijnappelklier minder melatonine produceert en zodoende iemand wakker houdt. Koud licht activeert, warm licht brengt tot rust.

Dat inzicht benutten we bij het maken van lichtplannen. Eenvoudig is dat niet. Want niet alleen de biologische klok is leidend voor het lichtplan. Patiënt én ziekenhuispersoneel hebben tegelijkertijd functioneel licht nodig. Licht voor een toiletbezoek of een controleronde bijvoorbeeld. Om aan al die eisen te voldoen, benutten we zoveel mogelijk factoren. Lichtkleur en golflengte van licht. Positie en type van de armaturen. Dynamische verlichting, die automatisch van lichtkleur- en intensiteit verandert. Een interieur dat licht op de gewenste wijze reflecteert – of juist niet. Kortom: het lichtplan dat maximaal bijdraagt aan patiëntherstel, combineert vele uitgangspunten en benut tal van factoren. Zo’n lichtplan maken, is een vak apart.